از سوی دیگر با حساسیتهایی که از طرف مسئولین، سیستم قضایی و دستگاههای امنیتی و انتظامی وجود دارد، منحنی این وقایع در 10سال اخیر، در بعضی جرمها سیر نزولی داشته و در چند مورد نیز کنترل شده است و شیب جزئی و نامحسوس دارد.
طبیعی است که در چنین شرایطی احتمال قرارگرفتن در معرض جرم جنایی بسیار کم و احتمال مرتکب جرم جناییشدن از آن هم کمتر است اما ناچیزبودن و کمبودن احتمال یک خطر به معنی رفع مطلق آن نیست. بسیاری از کسانی که قربانی جرم یا مرتکب آن شده و محکوم به تحمل مجازاتهای سنگین آن هستند قبل از آن نسبت به عواقب رفتار خود بیاطلاع بودهاند.
مرور و مطالعه جرمهای جنایی که منجر به سلب حیات یک انسان، ازدست رفتن حیثیت و آبرو، تهدیدهای جانی، آسیبهای شدید روحی، ازهمپاشیدن کانون خانواده یا خسارتهای دیگر شده است بعضا نتیجه یک خطای رفتاری ساده، سادهاندیشی یا رفتار غیرعقلانی و غیرمتعارف بوده که طی زمان جنایتی را رقم زده است.معمولا در هر زمینهای نکاتی تحت عنوان «نکات ایمنی» به افراد تذکر داده میشود. یکی از ضلعهای مثلث جرم، قربانی جرم و فردی است که در معرض جرم قرار گرفته است.
در بعضی جرمها قربانی، نقشی در وقوع جرم ندارد یا نقش وی بسیار کمرنگ است ولی در بعضی دیگر بهخصوص در جرائم جنایی، رفتار قربانی، نقش اصلی یا بسیار پررنگ دارد و این افراد زمانی متوجه میشوند که بسیار دیر شده است.پیکره اصلی جامعه و عموم مردم با عمل صالح مبتنی بر ایمان به خدا و فرهنگ غنی کشورمان که سرشار از تعالیم انسانی و اخلاقی است بسیار فراتر از سطحی قرار دارند که مخاطب تذکراتی اینچنین باشند ولی با توجه به گسترش ارتباطات و رسانههای مختلف و طرح انواع و اقسام ایدهها و تفکرات که خواسته یا ناخواسته ارزشهای اصیل و انسانی را مورد تهاجم قرار میدهند ذکر بعضی نکات میتواند برای نوجوانان و جوانان مفید باشد.
حکایت بر سر شاخه نشستن و بنبریدن که نتیجهای جز سقوط ندارد حکایتی است که به شکلی دیگر و با همان ماهیت در بعضی جرمها مشاهده میشود. یکی از محکهای بسیار خوب برای سنجش درستی و عاقلانهبودن یک رفتار آن است که فرد تا چه حد از فاششدن آن هراس دارد. آیا فاششدن فلان رابطه یا عادت و فعالیت در بعضی زمینهها موجب افتخار وی خواهد بود یا مایه شرمساری و سرافکندگی خواهد شد؟
روابط پنهان و غیرمتعارف ازجمله رفتارهایی هستند که با این محک صحت آنها زیر سؤال میرود و سرنوشتهای تلخی که برای بعضی از افراد رقم خورده است میتواند سندهای غیرقابلانکار بر مشابه بودن آنها با رفتار آن کسی باشد که شاخه میبرد.
بروز اختلاف در مسائل کاری، معاملات، ارتباطات و حتی روابطخانوادگی بعضا اجتنابناپذیر است. در این موارد توسل به مراجع قانونی یا افراد صالح و بیطرف و پذیرش و تسلیم در مقابل حرفها و روشهای منطقی مانع ادامهیافتن اختلاف و وقایع بعدی خواهد بود.
کودکان و نوجوانان به لحاظ شرایط سنی و نداشتن تجربه لازم ممکن است مرتکب اشتباه و خطا شوند. لازم است نحوه برخورد با آنها و خطاهای احتمالی ایشان سنجیده و بهمنظور اصلاح باشد و خدایناکرده باعث ادامه کجرویها و پنهانکاری یا تبعات منفی دیگر نشود.کسب منافع مادی با روشهای غیرمشروع و غیرقانونی ضمن ضایعکردن حقوق سایر افراد و جامعه، عرصه ارتباط و درگیری با افرادی است که صالح نیستند و اغلب اوقات منجر به گرفتاری شخص و حتی اعضای خانواده وی میشود.
*معاون جرائم جنایی پلیس آگاهی ناجا